Tradycje i obyczaje związane z celebrowaniem najważniejszych momentów życia człowieka, zarówno te osobiste jak i te związane z cyklem natury, posiadają u nas niezwykle bogatą historię. Jednym z takich zjawisk, które szczególnie warto przybliżyć, są szczodre gody. Choć będąc ukoronowaniem okresu świąt Bożego Narodzenia, dzisiaj są mało znane, ich wpływ na naszą kulturę jest jednak niezaprzeczalny. Zapraszam do odkrycia tego, czym były szczodre gody na przestrzeni wieków.
Zobacz też: Na czym polegał obrzęd dziadów?
Początki tradycji szczodrych godów
Historia szczodrych godów sięga dawnych wieków. Jest to tradycja o korzeniach zarówno słowiańskich, jak i chrześcijańskich. Chociaż konkretna nazwa „szczodre gody” jest stosunkowo nowa i wywodzi się z XIX wieku, obchody tego typu związane są z najdawniejszymi zwyczajami ludzkimi związanymi z obchodzeniem końca roku. W starożytności, w tym okresie obchodzone były bowiem uroczystości związane z odchodzącym i odnawiającym się rokiem, żniwami i przyrodą.
„Gody” były to pierwotnie staropolskie uroczystości celebrowane na koniec roku, zapoczątkowane podczas zimowego przesilenia. Sama nazwa „szczodre” nawiązuje do obfitości i hojności, jakie miały charakteryzować ten okres. Dlatego szczodre gody były czasem radosnego obchodzenia końca roku, hojnego dzielenia się posiłkiem i dobrymi uczuciami.
Duchowość i obyczaje związane ze szczodrymi godami
Najważniejszym elementem szczodrych godów była przedchrześcijańska wizja świata, której źródła tkwią w kulturze pogańskiej. Ludzie wierzyli, że to właśnie w tym okresie rok odnawia się, a wraz z nim cała przyroda.
Symbolika szczodrych godów koncentrowała się wokół płodności, hojności, szczęścia i zdrowia. Uroczyste posiłki, jakie odbywały się w tym czasie, miały zapewnić obfitość i pomyślność na cały następny rok. Zwłaszcza jednak szalloty, czyli pieczone jabłka z miodem, były symbolem płodności i miłości. Ponadto, charakterystyczne dla tego okresu były różnego rodzaju wróżby i zabawy, które miały na celu przewidzieć, co przyniesie nadchodzący rok.
Wpływ szczodrych godów na współczesne święta
Choć dzisiaj tradycja szczodrych godów nie jest już tak silna jak kiedyś, to jednak jej wpływ na współczesne obchody świąt jest nadal zauważalny. Zwłaszcza w świętach Bożego Narodzenia, które przyszły na miejsce pogańskich obchodów koniec roku, można dostrzec wiele elementów związanych ze szczodrymi godami.
Jednym z najbardziej oczywistych przykładów jest tradycja dzielenia się opłatkiem na Wigilię Bożego Narodzenia, która być może wywodzi się właśnie ze szczodrych godów. Ponadto, w wielu polskich domach wciąż obchodzi się zwyczaj wróżb na andrzejkach czy sylwestra, które mają na celu przewidzieć, co przyniesie nowy rok.
Możemy więc śmiało powiedzieć, że szczodre gody mają wielki wpływ na naszą kulturę i to, jak obchodzimy najważniejsze święta roku. Potwierdza to, jak silne są nasze korzenie i jak bardzo nasza historia kształtuje naszą teraźniejszość.
Sprawdź! Pogańskie święta i kalendarz Słowian
